نعناع,خواص,طبع,طریقه مصرف,مضرات,روغن,دمنوش,شربت,چای,عرق نعناع

از مهمترین خواص نعناع (Mint) می‌توان به درمان مشکلات دستگاه گوارش نظیر نفخ و سوء هاضمه، حفظ سلامت و خوشبو کردن دهان، کاهش مشکلات تنفسی و آسم اشاره کرد.

نعناع از دسته سبزیجات معطر بوده، به دلیل خواص درمانی فراوان جزو گیاهان دارویی نیز محسوب میگردد. مهمترین خاصیت نعناع کاهش و درمان علایم ناراحتی‌های خفیف گوارشی مانند سوء هاضمه، نفخ و قولنج است. همچنین خوشبو کردن دهان یکی دیگر از شناخته شده‌ترین خواص نعناع میباشد. امروزه از این گیاه در ساخت محصولات بهداشتی دهان و دندان مانند خمیر دندان، آدامس، آب نبات و اسپری هایی که از نعنا تولید می شوند، بسیار استفاده شده و مصارف دارویی بسیار دارد. برای آشنایی بیشتر با خواص نعناع و کاربردهای درمانی آن در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
   
نعناع (Mint)
طبع گیاه     

    گرم و خشک (صفراوی)

طریقه مصرف     

    دم کرده
    مصرف پودر خشک گیاه
    مصرف برگ تاره
    عرق نعنا
    استعمال موضعی
    اسانس نعنا

خواص درمانی     

    درمان سوء هاضمه، نفخ، روده تحریک پذیر، پیشگیری از عفونتهای دستگاه گوارش و تقویت معده
    سلامت دهان و دندان
    درمان سردرد، آرامش ذهن و خواب راحت
    کاهش اسپاسم عضلانی وکوفتگی
    افزایش طراوات پوست و از بین بردن آکنه
    کاهش چربی و کلسترول خون
    کاهش مشکلات تنفسی و آسم

مضرات     

    منع مصرف در اوایل بارداری
    منع مصرف برای مبتلایان به ناراحتی صفرا و سنگ کیسه صفرا
    افزایش فشار خون
    تحریک معده، حالت تهوع و استفراغ

تداخل دارویی     

     اثر نیفدیپین را افزایش می دهد.
    مهار کننده نسبتاً قوی آنزیم کبدیP450 بوده لذا باید در مصرف توام با داروهایی که متابولیسم کبدی دارند احتیاط گردد.

   
گیاه شناسی نعناع

 نعناع گیاهی علفی ، پایا و دارای ساقه هائی بر دو نوع خزنده و زیرزمینی است. برگهای این گیاه متقابل، بیضوی، نوک تیز، دندانه دار، کمی پوشیده از کرک به درازای 4 تا 7 سانتی متر و به عرض 2 تا 3 سانتی متر است. انواع مختلفی از گیاه نعناع شامل نعناع فلفلی، کوهی، نعناع سیاه یا وحشی و نعناع معمولی معروف به پونه سنبله ای وجود دارد. این گیاه تمام اسانس‌ها و خواص پونه را دارد؛ ولی برگ‌هایش کرک کم‌تری دارند و بریدگی‌های کنار برگ‌های آن بیش‌تر از پونه و اسانس آن نیز ملایم‌تر است.

خواص نعناع، عکس نعناع، گیاهان دارویی
خواص نعناع (طبیعت و خواص درمانی)

 نعناع دارای طبعی گرم و خشک است. خواص درمانی نعناع شامل خاصیت ضد میکروب، ضد اسپاسم، ضد نفخ، ضد سرطان، ضد التهاب، آرامبخش، ترشح کننده صفرا، متسع کننده عروق، محرک رحم، معطر و خنک کننده است. مهمترین خواص نعناع و کاربردهای درمانی آن به طور خلاصه عبارتند از:

     خواص نعناع برای دستگاه گوارش

 گیاه نعناع و فراورده‌های آن باد شکن است و گاز معده و روده را از بین می برد. کمک به درمان سوء هاضمه، نفخ، روده تحریک پذیر، پیشگیری از عفونتهای دستگاه گوارش و تقویت معده از فواید مصرف نعناع برای سیستم گوارشی بدن است. همچنین مصرف این سبزی بعد از شیمی‌درمانی و رادیوتراپی به کنترل حالت تهوع و استفراغ کمک می‌کند.

 

    حفظ سلامت دهان و دندان

 از دیگر کاربردهای مهم گیاه نعناع استفاده از این گیاه معطر و وفراورده های جانبی تهیه شده از آن برای حفظ سلامت دندانها و خوشبو کردن دهان است. سبزی نعناع علاوه بر میکروب کشی و تنفس تازه، با مهار رشد باکتری های مضر در داخل دهان و با تمیز کردن زبان و دندان، تاثیر فوق العاده ای بر سلامت دهان و دندان می گذارد و باعث تازگی و طراوت بخشیدن به تنفس، دهان و از بین بردن بسیاری از میکروب ها می شود. به همین دلیل امروزه در ساخت بیشتر خمیر دندانها و دهانشویه ها از اسانس نعنا استفاده میشود. جویدن برگهای تازه گیاه نعناع نیز این خاصیت را به همراه دارد.

 

    تخفیف علایم حساسیت و کمک به درمان سرماخوردگی و آسم

 برگهای تازه نعناع بسیار معطر بوده، عطر قوی و مواد ضد میکروب موجود در برگ و ساقه نعناع، برای رفع حساسیت دستگاه تنفسی مانند گرفتگی بینی، گلو، نای و ریه‌ها بسیار مفید است و باعث باز شدن کانال های تنفسی میگردد. از این خاصیت نعنا برای درمان سرفه های شدید، گرفتگی بینی نوزادان و کودکان، درمان بیماران مبتلا به آسم و ... استفاده میشود. علاوه بر این استفاده از اسپری‌های نعناع ، برای افزایش طراوت و ایجاد هوای مطبوع در منزل و محیط کار بسیار مناسب است.

 

    خواص نعناع برای آرامش ذهن

 منتول موجود در گیاه نعناع باعث شده، مصرف این گیاه، عرق و چای تهیه شده از آن برای کاهش فشارهای ذهنی بسیار مفید باشد. همچنین به دلیل داشتن ویژگی ضد التهاب ، باعث کاهش فشار خون و حرارت بدن می شود و به آرامش و تخلیه ذهن از نگرانی ها و کاهش استرس کمک شایانی می کند. در طب سنتی برای درمان سردرد، آرامش ذهن و خواب راحت خوردن روزانه دمنوش نعناع توصیه میگردد.
 
مضرات نعناع (توصیه های پزشکی و موارد منع مصرف)

      با وجودی که یکی از مهمترین خواص نعناع کمک به درمان سوء هاضمه و ناراحتی‌های دستگاه گوارش است، لیکن افراد مبتلا به ترش کردن و رفلاکس مری بهتر است از مصرف بیش از حد نعنا خودداری نموده، چرا که ممکن است باعث تشدید ناراحتی آنها شود. همچنین زیاده روی در مصرف نعناع میتواند سیستم گوارشی را تحریک کند.
    زیاده‌روی در مصرف عرق نعناع یا اسانس آن باعث افزایش فشار خون شده، تحریک معده، حالت تهوع و استفراغ را در پی خواهد داشت.
    زیاده‌روی در مصرف نعناع و فراورده های آن نظیر عرق و اسانس نعناع برای کودکان و نوزادان مضر بوده بر سیستم گوارش، حرکات تنفسی و قلب کودک تاثیر منفی میگزارد.
    به طورکلی پزشکان توصیه میکنند بعداز دو هفته مصرف فراورده های دارویی حاوی نعنا نظیر قرص و ... بهتر است، چند روزی مصرف آن را قطع کرده و دوباره شروع کنید.

سم من ((نعناع )) است !
 ضد تشنج ، محرک و نیروبخش هستم .
سکسکه و تنگ نفس را شفا مى دهم .
اگر به دستورى که داده ایم عمل کنید، از سردرد راحت خواهید شد.
ترشحات معده را کم مى کنم و عفونت ها را از بین میبرم .
هنگامى که سبزى فروش هاى دوره گرد آهنگ گل پونه ، نعنا پونه را مى خوانند همه مى دانند که نزدیک بهار شده و نوروز باستانى به زودى خواهد رسید.


اسم من نعنا است ، به من نعناع و نعنع هم مى گویند. فارسى من سبزى هزارپا است ، زیرا ریشه من پاهاى زیاد دارد و با سرعت در زمین جلو مى رود و شاخه هاى نو از خود خارج مى کند و یکى از راههاى تکثیر من این است که این شاخه هاى نو را وجین کرده ، و در جاهاى دیگر مى کارند. در شیراز به من ((رافویه )) مى گویند. بیش از سه هزار نوع دارم و تاکنون نام هشتاد گیاه از خانواده ما در کتاب هاى داروسازى وارد شده و استفاده از آنها در درمان بیماریها تجویز شده است . پونه ها و سوسنبرها برادران تنى من هستند که انواع و اقسام زیاد دارند. ملایم ترین انواع ما نعناى بومى ایران است که در شمال و مرکز ایران مى روید و آنرا در ردیف سبزى هاى خوردنى مى فروشند، و نعناى اهوازى قسم دیگرى از آن است . یک نوع بومى من نیز در جنوب ، مخصوصا بلوچستان بطور وحشى مى روید، و با این که عطر زیادى دارد هنوز مورد توجه صنعتگران واقع نشده و از اسانس فراوان آن بهره بردارى نشده است . قسمت مورد استفاده ما خانواده برگ و شاخه هاى گلدار ما است که از آنها عرق نعنا و اسانس نعنا مى گیرند. عرق و اسانس نعنا باد شکن ، ضد تشنج ، محرک و نیروبخش مى باشد - ترشحات زیادى معده را کم مى کند و مسکن درد و زخم معده و سوزش آن است . دم کرده من جهت تقویت معده و روده توصیه شده و در ایران معمولا برگهاى مرا خشک کرده و براى خوشبو کردن ماست و دوغ به کار مى برند و نیز آنرا سرخ کرده به نام نعنا داغ جهت خوشبو کردن آش ها و سوپ ها مصرف مى کنند. برگ هاى ما پس از خشک شدن به صورت پودر در مى آیند و به همین جهت است که قبل از خشک کردن ، بایستى آنها را شست و تمیز نمود. چه در غیر اینصورت پس از خشک شدن ، شستن آن مقدور نیست . خانواده ما به علت داشتن عطر و خواص بسیار، داراى اهمیت بوده - ضد عفونى کننده ، ضد سم و ضد حشرات مى باشیم . در خوزستان با بسته هاى خرما چند شاخه نعنا همراه مى کنند تا از کرم گذاشتن آنها جلوگیرى کنند. در طب سنتى ایران زخمهایى که در اثر کثافات و چرک کرم مى گذاشتند با جوشانده ى نعنا شسته و ضد عفونى مى کردند. براى جلوگیرى از شپش و سایر حشرات نیز از این گیاه استفاده مى شد.
نعناع درمان غلظت خون

جوشانده دم کرده برگ ما ضد کلسترول بوده و خون غلیظ را طبیعى مى نماید و این خاصیت در نوع بومى ایران زیادتر است و روى این اصل به اشخاصى که خون غلیظ دارند، و چربى خونشان زیاد است توصیه مى شود به جاى چاى از دم کرده نعنا خشک استفاده نمایند. مالیدن برگ ما مخصوصا با آرد جو مسکن سر درد مى باشد، چکاندن آب ما با عسل در گوش ، درد آنرا ساکت مى کند. جویدن ساقه و برگ ما، درد دندان را از بین مى برد و چون مرا با پر سیاوشان بجوشانند و آنرا بنوشند، جهت درد قلب و خفقان و تقویت معده و قوه ماسکه (نگاهدارند غذا در معده ) و تقویت هاضمه و تسکین درد معده نافع است . نفخ معده و آروغ را تسکین مى دهیم و خوردن چند شاخه ى ما با رب انار ترش ، مسکن سکسکه و مانع قى است . ثقل سرد و اسهال شدید که در اثر مسمومیت غذایى ایجاد شده باشد با خوردن ما برطرف مى شود. براى تسکین سکسکه و تنگ نفس بهتر است مرا همراه با مستکى بجوند. ما ضد یرقان ، مقوى قوه باء مى باشیم . چنانچه یکى دو شاخه ما را در شیر بمالید مانع بریدن و لخته شدن آن مى شویم . خوردن ما همراه با سرکه و سایر ترشى ها مانع ضرر آن ها روى اعصاب است . براى تقویت اعصاب ، خوردن نان و پنیر و نعنا سودمند مى باشد. دوغ و سکنجبین را همیشه با برگ و سرشاخه هاى ما معطر کنید تا نوشابه اى مفید و معطر داشته باشید. وقتى شیر در پستان جمع شد و منعقد گردید، بهترین راه درمان آن استفاده از ضماد ما همراه با آرد جو مى باشد. ضماد ما جهت درمان بواسیر و ورم بیضه و درد آن نافع است حول ما قبل از جماع مانع باردار شدن است و این یکى از دستورهاى مفیدى است که از هزار سال قبل در ایران جهت تنظیم خانواده و کنترل موالید مرسوم بوده است . زیاده روى در خوردن ما مولد باد بوده و تولید خارش در گلو مى نماید. حالا اجازه بفرمایید چند تن از برادران و افراد سرشناس خانواده ما خود را به شما معرفى کنند.
زبان خوراکیها
غیاث الدین جزایری